محبوب‌ترین آزمایشگاههای فعال در علوم انسانی و دانشکده‌های اقتصاد و مدیریت، آزمایشگاه علوم رفتاری است. آزمایشگاهی بین رشته‌ای که مطالعات آن در زمینه علوم انسانی است. مطالعاتی با اندازه‌گیری پاسخ‌های فیزیولوژیک مانند چک کردن پوست، ردیابی چشم، میزان ضربان قلب و تجزیه و تحلیل صورت که مبتنی بر بررسی حالات رفتاری است. آزمایشگاه علوم رفتاری، تلاش می‌کند تا به این سؤال پاسخ دهد که چگونه یک رفتار در محیط اجتماعی ما به وجود می‌آید. به طور کلی موضوعات تحقیقاتی که در آزمایشگاه انجام میشود مربوط به رفتارهای اجتماعی و اقتصادی است که به دنبال ایجاد یک راه حل جامع برای تمام تحقیقات رفتاری و عصبی در علوم اجتماعی می‌باشد. هدف زمایشگاه رفتاری، انجام تحقیقات رفتاری در مورد موضوعات مربوطه آن افزایش بهره‌وری تحقیق و رشد فکری با تحقیقات با کیفیت، توسط اعضای هیئت علمی و دانشجویان و کمک به رشد علم جامعه است. آزمایشگاه تحقیقات رفتاری به طور فعال در بررسی تصمیم‌گیری و رفتار انسان نقش دارد. تحقیقات آزمایشگاه به روشن کردن برخی از سوالات پیچیده در مورد رفتار و ذهن انسان کمک می‌کند و میتواند شامل احساسات مصرف کننده، رفتار خرید آن لاین، تأثیرات برند و قیمت‌گذاری، تصمیم‌گیری گروهی و رفتار مذاکره باشد.  با کمک این آزمایشگاهها، رفتارهای ظاهرا غیر منطقی قابلیت پیش‌بینی پیدا می کنند و یک مدل پیش‌بینی واحد و مدلهای ترکیبی ایجاد میشود. در بحث بازاریابی این آزمایشگاه، به درک اینکه چرا مردم محصول شما را ترجیح میدهند، کمک میکند. همچنین یکی از موضوعات مورد توجه در پیشبینی رفتار غیر عقلانی، بحث اقتصاد رفتاری است. اقتصاد رفتاری، مطالعه عوامل روانشناختی، اجتماعی و عاطفی رفتار اقتصادی انسان است که به توضیح غیرمنطقی تصمیمات انسان با درک انگیزه های واقعی آنها کمک میکند. نمونه‌هایی مثل تعصب، تایید و اثر جمع.  حوزه مهم مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهد شبیه سازی سیاست های اقتصادی در محیط های کنترل شده و بررسی نتایج آن موجب می شود که اجرای سیاست های مورد نظر هزینه و تبعات کمتری برای مردم و سیاستگذاران داشته باشد. استفاده از آزمایشگاه های سیاستگذاری در کشورهایی که دولت نقش زیادی در اقتصاد و فرهنگ داشته و تصمیماتش به صورت مستقیم زندگی مردم را تحت تاثیر قرار می دهد، از اهمیت بیشتری برخوردار است. با وجود فواید و اهمیت استفاده از این ابزار برای انتخاب بهترین تصمیم ها، این رویکرد در ایران چندان رواج ندارد و مورد استفاده قرار نمی گیرد. این در حالی است که اقتصاد و فرهنگ در ایران در حال حاضر به اصلاحات گسترده نیاز دارد و استفاده از آزمایشگاه های سیاستگذاری می تواند هزینه اصلاحات مورد نیاز را به شدت کاهش دهد.

آزمایشگاه سیاستگذاری رفتاری چیست؟

 زمانی که از اصطلاح آزمایشگاه سیاستگذاری رفتاری استفاده می شود، منظور استفاده از ابزارهای مختلفی برای پیش بینی نتایج سیاستگذاری با استفاده از علوم شناختی و رفتاری است. برای مثال تیم های مستقر در سازمان ها و نهادهای دولتی برای انجام فعالیت های ابتکاری در سیاستگذاری عمومی یا فضاهای فیزیکی که برای برگزاری کارگاه ها یا فعالیت هایی برای سیاستگذاری، آزمایشگاه سیاستگذاری محسوب می شوند. بنابراین می توان گفت آزمایشگاه های سیاستگذاری، تیم ها، ساختار یا نهادهای تخصصی متمرکز بر طراحی سیاست های عمومی از طریق روش های نوآورانه هستند که تمام ذی نفعان را در فرآیند طراحی درگیر می‌کنند. فعالیت آزمایشگاه های سیاستگذاری را می توان به مثابه طراحی با رویکردهای مبتنی بر شواهد توصیف کرد که کاربران نهایی قوانین را، که شهروندان هستند، در مرکز مرحله ای از سیاستگذاری قرار می دهند. در واقع، در آزمایشگاه های سیاستگذاری توافق بر این است که سیاست ها مبتنی بر شواهد باشند. آزمایشگاه های سیاستگذاری نه تنها به بالاترین روش های علمی، بلکه به یک ذهنیت عملگرا نیز نیاز دارند که در جهت طراحی برنامه های یادگیری باشد که بتواند تصمیم گیران را از بخش های بوروکراتیک و سیاسی آگاه کند.

بررسی ها بیانگر آن است که عموما آزمایشگاه های سیاستگذاری به دنبال بهبود نتایج سیاست از طریق سه حوزه به هم پیوسته هستند. این سه حوزه شامل به کاربردن تولید شواهد برای پر کردن شکاف دانش، ادغام این شواهد در برنامه ریزی، بودجه، تدارکات و فرآیندهای مدیری از عملکرد و ایجاد ائتلاف در تمام ارکان دولت، دانشگاه ها و جامعه برای حمایت از سیاستگذاری مبتنی بر شواهد است. درواقع می توان گفت که هر آزمایشگاه سیاستگذاری از نظر تشکیلات، ساختار، اهداف و برنامه ها منحصر به فرد است. بنابراین برخی از اندیشمندان سه معیار مهم را برای تعریف آزمایشگاه های سیاستگذاری مدنظر قرار می دهند. بر این اساس آزمایشگاه های سیاستگذاری با به کارگیری رویکرد خلاقانه و استفاده از بینش های رفتاری و دیگاه های جدید یا کاربرمحوری به موضوعات سیاستگذاری می پردازند. همچنین آزمایشگاه های سیاستگذاری تلاش می کنند آزمایش هایی را برای سنجش و محک سیاست های پیشنهادی سازمان دهی کنند. در نهایت آزمایشگاه های سیاستگذاری یا برای یک نهاد دولتی و  ادراه دولتی کار می کنند یا در شکل گیری یا اجرای سیاست های عمومی سهیم هستند.

فواید آزمایشگاه های سیاستگذاری رفتاری

انقلاب شناختی آخرین انقلاب علمی جهان بوده که به تدریج تمامی علوم را فراخواهد گرفت. در همین راستا و به پاس جوایز نوبل اقتصاد که به دانشمندان این حوزه در سال های 2002 و 2017 اختصاص یافته است، یکی از بخش‌هایی که به تدریج در همه‌ی آزمایشگاه‌های  سیاستگذاری در سراسر دنیا به وجود آمده است، بخش علوم شناختی و مطالعات رفتاری می‌باشد. این آزمایشگاه‌ها مجهز به دستگاه‌های نوروفیدبک و بیوفیدبک می‌باشند و آزمون‌های برخط و غیر برخط در زمینه‌های گوناگون صورت می‌گیرد که آگاهی وضعیتی از مغز و رفتار انسان‌های تحت آزمایش ایجاد می‌کند. تجهیزات آزمایشگاه علوم شناختی دارای کارکردهای مشخص و منحصر به فردی می‌باشند؛ برای مثال از دستگاه تحریک الکتریکی فرا جمجمه‌ای می‌توان برای نقشه برداری از مغز استفاده نمود که در کسب دانش عمیق از رفتارهای پرخطر موثر می‌باشد. دستگاه الکتروانسفالوگرافی نیز برای ثبت سیگنال مغزی افراد در قبل، بعد و حین انجام آزمایش و واکنش به محرک‌ها کاربرد دارد و از تئوری‌های علوم اعصاب برای تحلیل عملکردهای شناختی و رفتاری افراد کمک می‌گیرد. البته به دلیل ساختار پیچیده و متنوع مسائل انسانی و همچنین پیچیدگی سامانه‌های فنی ـ اجتماعی، مشکلات و آسیب‌های موجود بایستی به فراخور اقتضائات موجود مورد واکاوی قرار گیرند. نگاه علمی و محوری آزمایشگاه های سیاستگذاری شبیه سازی و پیش بینی نتایج سیاست‌های اتخاذ شده در حوزه‌های مختلف است.